Hukukta İfa Ne Demek?

Borçlar hukukunun önemli kaideleri arasında yer alan ifa ne anlama geliyor? Borcun ifası, ifa zamanı, ifa yeri ile muaccel ve temerrüt ne demek? 

Hukukta İfa Ne Demek? 

İfa, borçlu olan birinin borcu olan yani alacaklı olduğu kişiye borcunu yerine getirmesi ve böylece borç ilişkisinin sona erdirilmesi olayına denir. Borcun ifası ile borçlu kişi borcundan kurtulmakta; alacaklı ise alacağını alarak aralarındaki borç iliskisi ortadan kalkmaktadır. 

İfa, her borç ilişkisinin amacıdır. Taraflar, aralarında bir borç ilişkisi kurarlarken bu borç ilişkisinden doğan borçların ifa edilmesi amacını güderler. Zira bundan her iki tarafın da çıkarı vardır. 

Örneğin bir kişi ihtiyacı olan bir telefonu edinmek üzere satım sözleşmesi yaparsa, satan kişinin yüklendiği edimini yerine getirmesini yani telefonu kendisine teslim edilmesini talep eder. Aynı şekilde telefonu satan kişi de satım bedelini alan kişinin ödemesini yani edimi ifa etmeyi talep eder. Hem telefonu alan hem de satan kişinin bu satım sözleşmesiyle istediği amaç, ancak edimlerin ifa edilmeleri ile mümkün olur. 

İfanın konusu, borcun konusuyla aynı olmak zorundadır. Daha açık bir ifadeyle borçlu, borç ilişkisinden doğan edimi neyse borçlusuna ifa etmelidir. 

Borçlar kanununun 67. maddesine göre borcun bizzat borçlu tarafından ifa edilmesinde alacaklının bir çıkarı olmadığı müddetçe borçlu, borcunu bizzat ifa etmek mecburiyetinde değildir. 

Şayet borcun tamamı muaccel yani vadesi gelmişse tamamının ifa edilmesi gerekir. Alacaklı olan kişi ise kısmi ifayı kabul etmek zorunda değildir. İsterse kabul edebilir. Bu halde kısmi ifa, alacağın yalnızca ifa edilen kısmını sona erdirir. Fakat kısmi ifaya imkan sağlayan istisnai durumlar da vardır. 

İfanın hukuk nezdinde hüküm edebilmesi için borçlu olan kişinin taahhüt ettiği edimini belirlenen yer ve zamanda yerine getirmiş olması şartına bakılır. Borcun ifasında ifa yeri ve ifa zamanı önem arz eder. 

İfa Yeri 

Borcun yerine getirildiği yere “ifa yeri” adı verilir.

İfa yerinin neresi olduğunu belirlemek pek çok açıdan önemlidir. Borçlunun ya da alacaklının temerrütte (direninde temerrüt: borçlunun borcunu ödememekte; alacaklının alacağını almamakta direnmesi) olup olmadığını ve yetkili mahkemeyi belirlemede ifa yerinin bilinmesi gerekir.

İfa yeri, her şeyden evvel bizzat taraflar arasında belirlenmiş olabilir. Taraflar arasındaki bu sözleşme, gizli olabileceği gibi açık da olabilir. Bu, borçlar kanununun 73. maddesinde belirtilmiştir. Kanun, taraflar arasındaki ifa yerinde belirli bir şart koşmamıştır.