Yaş Antlaşması Nedir? Önemi ve Maddeleri Nelerdir?
Osmanlı Devleti ile Rusya ve Avusturya arasında yapılan 1792 Savaşı’nda Ruslarla Yaş Antlaşması nedir, önemi nedir, hangi padişah zamanında imzalanmıştır ve Yaş Antşması’nın maddeleri nelerdir? Daha önceki yazılarımızda Osmanlı Devleti’nin çeşitli yüzyıllarda imzalamış olduğu antlaşmalardan söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca ”Yaş Antlaşması”ndan söz edeceğiz.
Yaş Antlaşması Nedir?
Osmanlı Devleti’nin 1792 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşı’nda Ruslarla imzalamış olduğu ve neticesinde Kırım’ın Ruslara ait olduğunu kabul ettiği antlaşmadır. Yaş Antlaşması, III. Selim döneminde imzalanmıştır.
Nedenleri Nelerdir? Gelişmeler
Aynalıkavak Tenkihnamesi‘nin şartlarına göre Ruslar, Kırım’ın iç işlerine karışmama sözü vermişti. Ancak antlaşmadan kısa bir süre sonra Kırım’ı topraklarına kattığını ilan eden Ruslar, böylece antlaşmayı çiğnemişlerdir. Rusların Kırım’ı işgal etmesi üzerine Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş ilan etmiş ve akabinde Avusturya da Rusya’nın yanında savaşa girmiştir.
Osmanlı Devleti, bu savaşta müttefik olarak Prusya ve İsveç’i yanına çekmiştir. Avrupa’da meydana gelen iç karışıklıklar ve Fransız İhtilali’nin getirmiş olduğu kaos ortamı gibi nedenlerle Avusturya savaştan çekilme kararı almıştır. Osmanlı Devleti, Avusturya ile Ziştovi Antlaşması‘nı imzalamış ve bu antlaşma ile Avusturya, Osmanlı Devleti’nden aldığı yerleri geri vermiştir. Öte yandan bu antlaşma ile Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında savaşlar son bulmuştur.
Yalnız kalan Rusya da barış istemiş ve Rusya ile yapılan savaşın sonucunda iki devlet arasında Yaş Antlaşması imzalanmıştır. İmzalanan bu antlaşmaya göre;
- Osmanlı Devleti, Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul etmiştir.
- Doğu Anadolu’da Rusların işgal ettiği topraklar boşaltılacak.
- Dinyester Nehri, iki ülke arasında sınır olarak kabul edilecek.
Yaş Antlaşması’nın Önemi
- Bu antlaşma ile birlikte Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri alma ümidini tamamen kaybetmiştir.
- Yine bu antlaşma ile birlikte Osmanlı Devleti’nde Gerileme Dönemi sona ermiş, Dağılma Dönemi başlamıştır.
Diğer antlaşmalar ve antlaşmaların özellikleri, maddeleri, yorumları, öncesi ve sonraları için aşağıdaki bağlantılara tıklamanız yeterli olacaktır.
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması
1833 Hünkar İskelesi Antlaşması
1921 Afganistan ile Dostluk ve İşbirliği Antlaşması
